Əqli mülkiyyət hüquqları, ixtiralar, ədəbi və bədii əsərlər, dizaynlar, simvollar, adlar və ticarətdə istifadə olunan şəkillər kimi zehnin yaradıcılıq məhsullarını qoruyan hüquqi hüquqlardır.
Bu hüquqlar yaradıcılara müəyyən müddət ərzində əsərləri üzərində eksklüziv hüquqlar verir, onların yaradıcılıqlarından fayda əldə etmələrinə imkan yaradır.
Əlaqədar hüquqlar aşağıdakılara şamil edilir:
Əlaqədar hüquqların əsas xüsusiyyəti onların müəllif hüquqlarından törəməsi və ona bağlı olmasıdır, yəni müəllif hüququ qanununa uyğun olaraq tanınır.
Qeydiyyatdan keçmiş əmtəə nişanı sahibinə biznesini və məhsulun reputasiyasını bazarda qorumağa kömək edən müxtəlif hüquqlar verir. Qeydiyyatın əsas üstünlükləri bunlardır:
Patent - texniki və ya elmi sahədə yeni olan ixtira üçün verilən hüquqi mühafizə və mülkiyyət hüququdur. Bu hüquq sahibi ixtiradan eksklüziv istifadə hüququ verir.
Adətən, patent sahibi ixtiranı istehsal etmək, istifadə etmək, satmaq və idxal etmək hüququna 20 il müddətinə malikdir. Bundan əlavə, patent sahibi başqalarının ixtiranı icazəsiz istifadəsini məhdudlaşdıra və ya qadağan edə bilər. Patent hüquqi mühafizə və icazəsiz istifadəyə qarşı zəmanət verir.
Lakin patent yalnız qeydiyyatdan keçdiyi ölkə daxilində hüquqi mühafizə təmin edir. Beynəlxalq səviyyədə mühafizə üçün müvafiq ölkələrdə qeydiyyat və ya müvafiq prosedurlar həyata keçirilməlidir.
elmi və ya texniki sahədə yeni, praktiki və tətbiq oluna bilən həll və ya metodun yaradılması deməkdir, mövcud texnologiyaların təkmilləşdirilməsi və ya tamamilə yeni həllərin kəşfi ilə bağlıdır. Bu, texnoloji sektorun ən yüksək innovasiya formalarından biri kimi qəbul edilir və patentlər tərəfindən qorunan əsas obyektlərdən biridir.
İxtiranın əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
Nümunələrə enerji istehlakını azaldan yeni və səmərəli enerji sistemləri, innovativ dərmanlar və müalicə üsulları, daha yüngül və dayanıqlı materiallar və ya elektron cihazlar, yüksək performanslı və aşağı enerji istehlak edən avtomobil mühərrikləri, qabaqcıl sənaye texnologiyaları və mexanizmlər daxildir.
İxtira elmi və texnoloji tərəqqinin əsas hərəkətverici qüvvəsidir, iqtisadi inkişafa və sosial rifaha əhəmiyyətli töhfə verir. Patentlər vasitəsilə hüquqi mühafizəsi hüquqların qorunmasını təmin edir, icazəsiz istifadəni qarşısını alır və innovasiyaların kommersiya tətbiqini təşviq edir.
ixtiralara nisbətən daha sadə və kiçik texniki həllərə aiddir. Nümunələrə daha asan istifadə üçün nəzərdə tutulmuş çoxfunksiyalı qapı dəstəkləri, enerji istehlakını azaldan kiçik elektrik cihazları və ya yeni tipli su sayğacları daxildir. Faydalı modellər adətən daha sadə və az mürəkkəb prosedur vasitəsilə qeydiyyata alınır və daha qısa müddətli mühafizəyə malikdir, adətən 7 ilə 10 il arasında. Bu patent növü əsasən kiçik və orta miqyaslı texnoloji innovasiyaları qorumağa xidmət edir və texnoloji inkişafda mühüm rol oynayır. Nümunələrə yeni dizayn edilmiş qablaşdırma qabları və ya sadə mexaniki cihazlar daxildir. Faydalı modellər daha əlçatan və sərfəli patent formasıdır, xüsusilə kiçik və orta müəssisələr üçün uyğundur və innovasiyaların daha sürətli tətbiqini asanlaşdırır.
məhsulun xarici görünüşünə, estetik üslubuna və ya formasına aiddir. Məhsulun vizual cəlbediciliyini və fərqliliyini təmin edən dizayn elementlərini əhatə edir. Nümunələrə innovativ və cəlbedici qablaşdırma dizaynları, telefonlar və ya mebellər üçün müasir və unikal formalar, xüsusi forma və rənglərdə hazırlanmış avtomobillərin xarici panelləri daxildir.
Bu dizayn hüquqi mühafizə ilə qorunur və sahibinə məhsulun görünüşü üzərində eksklüziv hüquqlar verir. Nəticədə, digər şəxslər və ya şirkətlər dizaynı icazəsiz istifadə edə və ya təkrar istehsal edə bilməz.
Nümunələrə aşağıdakılar daxildir:
Beləliklə, sənaye dizaynları məhsulların vizual və estetik cəhətdən fərqlənməsini təmin edir, sahiblərinə bazarda rəqabət üstünlüyü verir. Patentlər və ya digər hüquqi sənədlərlə qorunan bu dizaynlar şirkətlərə və dizaynerlərə innovativ və unikal məhsullarını hüquqi yolla qorumağa imkan verir.
Hüquqi Mühafizə — Topologiyanın hüquqi mülkiyyət hüquqları vasitəsilə qorunmasını nəzərdə tutur. Nəticədə, başqaları bu dizaynı icazəsiz istifadə edə, dəyişdirə və ya kopyalaya bilməz.
Əsas Məqsəd — İnnovatorların və dizaynerlərin yaradıcılıq işlərini qorumaq və hüquqlarını müdafiə etmək. Bu mühafizə adətən patentlər və ya digər əqli mülkiyyət hüquqları vasitəsilə təmin edilir və hüquqi mübahisələrdə ə Sas arqument kimi xidmət edir.
Lisenziya Müqaviləsi — Əqli mülkiyyət sahibinin başqa bir şəxsə və ya quruma qorunan hüquqları kommersiya məqsədləri üçün istifadə etmək və ya yaymaq hüququnu verdiyi hüquqi sənəddir. Adətən, bu müqavilə müəllif hüquqları, patentlər, əmtəə nişanları və ya sənaye dizaynlarının istifadə və ya yayım hüquqlarını müəyyən müddətə və müəyyən şərtlər altında verir.
Lisenziya müqaviləsi və ya onun çıxarışı (notarial qaydada təsdiqlənməli və tərəfləri, eləcə də verilən hüquqların həcmini göstərməlidir) lisenziya alan şəxsə əmtəə nişanı sahibinə (lisenziar) məxsus olan əmtəə nişanından istifadə etməyə icazə verən sənəddir. Bu müqavilə yalnız qeydiyyatdan keçmiş əmtəə nişanlarına və beynəlxalq müqavilələrə (sazişlərə) uyğun olaraq qorunan əmtəə nişanlarına, Azərbaycan Respublikasının ərazisində, qeydiyyatda göstərilən mallar və xidmətlərə aid olan əmtəə nişanları üçün keçərlidir.
Qısaca, — Lisenziya müqaviləsi əqli mülkiyyət sahibinin başqa şəxsə və ya təşkilata müəyyən hüquqları kommersiya məqsədləri üçün istifadə etmək və ya yaymaq hüququnu onların razılığı ilə verdiyi hüquqi sənəddir.
bu hüquqlar belə mədəni və ənənəvi qeyri-maddi aktivlərin hüquqi mühafizəsini, idarə edilməsini və mülkiyyət, istifadə və yayılmasının tənzimlənməsini təmin edir. Bu hüquqlar vasitəsilə bu ənənəvi və mədəni irs nümunələrinin icazəsiz istifadəsi və nəşri qarşısı alınır, onların orijinal sahibləri və ya hüquqi varisləri hüquqi mühafizə ilə təmin olunur.
Nümunələrə aşağıdakılar daxildir:
Bu hüquqlar mədəni irsin və ənənəvi biliklərin qorunmasını təmin edir, icazəsiz istifadəni qarşısını alır və mədəni aktivlərin davamlılığını və milli kimliyini dəstəkləyir.
Məqsədimiz: Müştərilərimizin yaradıcılıq və innovativ fəaliyyətlərini tam və effektiv şəkildə müdafiə etmək, biznes imkanlarının genişləndirilməsini dəstəkləmək və uzunmüddətli əməkdaşlıq qurmaq.
Hüquqlarınızı hərtərəfli və etibarlı şəkildə qorumaq biznes uğurunuzu artırmaq üçün ilk addımdır. Əqli mülkiyyət hüquqlarınızı gücləndirmək və davamlı olaraq qorumaq üçün bizimlə əlaqə saxlayın — gələcək nailiyyətlərinizi birlikdə reallaşdıraq!
Azərbaycan Respublikasında əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunmasını və hüquqi təminatını təmin etmək üçün xüsusi prosedurlar və qaydalar mövcuddur. Bu çərçivədə əmtəə nişanları, patentlər, müəllif hüquqları və əlaqədar hüquqlar kimi müxtəlif əqli mülkiyyət obyektləri qeydiyyata alınır.
Qeydiyyat prosesi ümumiyyətlə aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir:
Əlavə olaraq:
Alliance Legal Center olaraq, patent vəkilliyi xidmətləri sahəsində ixtisaslaşmış, akkreditasiya olunmuş və lisenziyalı hüquqşünaslar və ekspertlər komandası təklif edirik. Patent sahibləri və ya potensial müraciətçilər adından əqli mülkiyyət (patent) hüquqlarının qeydiyyatı, qorunması və təmin edilməsi ilə bağlı bütün prosedurları müvafiq dövlət orqanları qarşısında idarə edirik.
Qeyd etmək lazımdır ki, xaricdə əldə edilmiş əqli mülkiyyət hüquqlarının digər ölkələrdə qeydiyyatı yalnız lisenziyalı patent vəkilləri vasitəsilə həyata keçirilə bilər.
Patent Vəkillərinin Funksiyaları:
Azərbaycan Respublikasında Əqli Mülkiyyət Hüquqlarını (ƏMH) tənzimləyən əsas qanunlar və normativ aktlar aşağıdakılardır: