Azərbaycanda vergi sistemi işgüzar mühitin liberallaşdırılması və xarici sərmayənin stimullaşdırılması üçün mühüm alət kimi çıxış edir. Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi iqtisadi fəaliyyət göstərən bütün subyektlər – fiziki və hüquqi şəxslər üçün aydın, nizamlı və çevik vergi çərçivəsi yaradır. İnvestorlar üçün önəmli olan isə yalnız vergi dərəcələri deyil, eyni zamanda bu dərəcələrin tətbiqi zamanı təqdim edilən güzəştlər və stimullardır. Korparativ Gəlir Vergisi (KGV) 20% sabit dərəcə ilə tətbiq olunur. Bu, həm yerli hüquqi şəxslər, həm də ölkədə daimi nümayəndəliyə malik olan xarici şirkətlərin gəlirlərinə aiddir. Əlavə Dəyər Vergisi (ƏDV) isə ümumilikdə 18%-dir, lakin ixracat mallarında bu dərəcə 0% təşkil edir. Fərdi Gəlir Vergisi (FGV) isə əməkhaqqı və digər əsas gəlir mənbələri üzrə 14% dərəcəsi ilə hesablanır. Dividendlər və faiz gəlirləri üçün isə 10% tutulma mövcuddur. Bütün müəssisələr işçiləri üçün sosial sığorta haqları da ödəməlidirlər: işəgötürən üçün bu məbləğ əmək haqqının 22%-i, işçi üçün isə 3%-dir. Bu vəsaitlər dövlətin pensiya və sosial müdafiə sisteminə yönəldilir. Ən maraqlı və strateji vergi üstünlükləri isə məhz sənaye parkları və Azad İqtisadi Zonalar çərçivəsində təklif olunur. Məsələn, Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında (SKSP) fəaliyyət göstərən şirkətlər 10 il müddətinə Korporativ Gəlir Vergisi, ƏDV, Əmlak və Torpaq vergilərindən azaddırlar. Bundan əlavə, istehsalat məqsədilə idxal etdikləri texniki avadanlıqlar gömrük rüsumundan və ƏDV-dən azad olunur. Balaxanı Sənaye Parkı tullantıların emalı və təkrar emal sahəsində fəaliyyət göstərən şirkətlər üçün "yaşıl iqtisadiyyat" təşviqini əsas tutaraq əlavə güzəştlər təqdim edir. Əczaçılıq sektorunda investisiya qoymaq istəyənlər üçün Pirallahı Sənaye Parkı ideal seçimdir. Burada qeydiyyatdan keçmiş şirkətlərə həm vergi güzəştləri, həm də torpaqdan istifadədə üstün şərtlər təqdim edilir. Mingəçevir Sənaye Parkı isə tekstil və yüngül sənaye üzrə ixtisaslaşıb və yerli resurslara əsaslanan istehsal təşəbbüslərini cəlb etmək üçün stimullaşdırıcı vergi rejimi tətbiq edir. Bununla yanaşı, Ələt Azad İqtisadi Zonası (AFEZ) daha genişmiqyaslı və beynəlxalq investorlar üçün nəzərdə tutulub. AFEZ-də fəaliyyət göstərən şirkətlər gəlir, ƏDV, aksiz və gömrük vergilərindən tam şəkildə azaddırlar. Bundan başqa, zonada investorlar üçün beynəlxalq təcrübəyə uyğun hüquqi rejim, sərbəst kapital hərəkəti və şəffaf inzibati prosedurlar təmin olunur. Beləliklə, Azərbaycanda vergi siyasəti yalnız dövlət gəlirlərinin artırılmasına deyil, eyni zamanda istehsal, ixrac və texnologiya əsaslı bizneslərin təşviqinə xidmət edir. Sənaye parklarında və iqtisadi zonalarda təqdim olunan güzəştlər, investorların riskini azaltmaqla yanaşı, uzunmüddətli fəaliyyət üçün rəqabətli şərait yaradır.
Azərbaycanda Vergi Güzəştləri və Sənaye Parklarında İnvestisiya Üstünlükləri: Sərmayəçilər üçün Strateji Yol Xəritəsi
